Chủ tiệm lớn rất dễ bị thợ kiện vì luật lao động

Tại Hoa Kỳ lâu nay đã có rất nhiều người gốc Việt thành công và phát đạt nhờ làm chủ các doanh nghiệp dịch vụ, mà đặc biệt là tiệm Nail và nhà hàng. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều nguời trong số đó vì những lý do khác nhau đã không giữ đúng các luật lệ lao động quy định bởi liên bang và tiểu bang. Và hậu quả là từ nhiều năm vừa qua, hàng loạt chủ doanh nghiệp người Việt phạm luật lao động đã và đang liên tiếp bị phạt vạ khá nặng nề do những đợt kiểm tra của các cơ quan lao động tại nhiều nơi trên khắp nước Mỹ.

Gần đây, ngoài tình trạng bị phạt vạ bởi các cơ quan lao động liên bang và tiểu bang, một số chủ tiệm Nail và nhà hàng người Việt tại nhiều nơi ở Hoa Kỳ còn gặp thêm một thứ nạn dẫn đến những thiệt hại rất nặng nề về mặt tài chánh: Đó là những vụ thưa kiện của người làm công liên quan đến luật lao động nhắm vào giới chủ tiệm có tiền. Theo luật hiện hành, chủ doanh nghiệp bị kiện vì phạm luật lao động nếu thua kiện sẽ phải trả toàn bộ phí tổn luật sư của phía nhân viên đi kiện cùng với tiền bồi thường do tòa án ấn định (và dĩ nhiên là cũng phải trả tiền luật sư đại diện cho mình). Vì lẽ đó và bởi những vụ kiện này thường kéo dài rất tốn kém, hầu hết những chủ nhân sau khi bị kiện đều dàn xếp nội vụ bằng cách trả một khoảng bồi thường theo đòi hỏi của phía đi kiện để giảm thiểu mức tốn hao khó lường nếu phải theo đuổi vụ kiện. Và với đà này, người ta sẽ không ngạc nhiên khi thấy những vụ thưa kiện của người làm công nhắm vào những chủ nhà hàng và tiệm Nail có thu nhập cao sẽ ngày càng thêm phổ biến tại nhiều nơi trên nước Mỹ.

Trong thời gian vừa qua và đặc biệt kể từ sau khi chủ các tiệm Nail ‘Natalie Salon’ tại vùng vịnh San Francisco, California vào năm 2013 đã trả $750,000 để dàn xếp một vụ kiện tập thể của thợ Nail, rất nhiều luật sư tại các tiểu bang cũng đang tìm cơ hội giúp thợ Nail kiện những chủ tiệm có tiền để ăn chia, hoặc để được hưởng tiền luật sư phí mà chủ tiệm phải trả khi thua kiện. Và hầu hết những vụ kiện này thường rất dễ thấy xảy ra sau khi thợ nghỉ việc vì có sự bất hòa với chủ. Riêng tại California, một số những vụ kiện của người làm công nhắm vào chủ doanh nghiệp là do tác động của đạo luật ‘Labor Code Private Attorneys General Act of 2004’ (California Labor Code §§ 2698-2699).

Labor Code Private Attorneys General Act (PAGA) là một luật ra đời vào năm 2004 cho phép mọi người làm công có quyền thay mặt cho cơ quan lao động của tiểu bang (Labor and Workforce Development Agency – LWDA) kiện chủ doanh nghiệp vì các vi phạm liên quan đến luật lao động, và người làm công đi kiện sẽ được hưởng 25% tổng số tiền phạt mà chủ doanh nghiệp phải trả cho LWDA vì các vi phạm này. Trước khi muốn khởi kiện, PAGA buộc người làm công phải gửi thông báo cho chủ doanh nghiệp và LWDA nêu rõ những cáo buộc cho thấy chủ doanh nghiệp đã vi phạm luật lệ lao động với bằng chứng xác thực. Và người làm công chỉ có thể tiến hành vụ kiện nếu LWDA không xúc tiến điều tra nội vụ trong thời hạn 33 ngày sau đó.

Theo luật PAGA, chỉ cần một người làm công đứng ra kiện chủ, người này có thể được xem là đại diện cho tập thể những người làm công khác đang làm việc hoặc đã thôi làm việc cho người chủ bị kiện, và đã cùng chịu những thiệt hại do sự vi phạm luật lao động của người chủ đó. Vì vậy, ví dụ nếu chủ bị một người làm công kiện theo luật PAGA vì không làm bảng lương đúng quy định của luật lao động, tiền phạt mà người chủ này phải trả trong vụ kiện đó sẽ nhân lên theo tổng số người làm công đang làm việc hoặc đã nghỉ việc mà đã không nhận được bảng lương theo đúng quy định.

Tóm lại, bởi cơ quan lao động tại California không đủ nhân lực để kiểm tra và phạt vạ những chủ doanh nghiệp vi phạm luật lao động, luật PAGA ủy quyền cho mọi người làm công ai cũng có thể thay mặt cho cơ quan lao động LWDA nhờ luật sư kiện chủ doanh nghiệp để lấy tiền phạt giùm, và người làm công sẽ được hưởng 25% trên tổng số tiền phạt mà chủ doanh nghiệp phải trả khi phạm luật, giới hạn trong vòng một năm trước đó. Cũng theo luật PAGA, mặc dầu số người làm công đi kiện chỉ được chia nhau 25% tổng số tiền phạt mà chủ doanh nghiệp phải trả cho LWDA vì phạm luật lao động, luật sư đại diện cho người đi kiện sẽ được hưởng 100% luật sư phí mà chủ doanh nghiệp bị thua kiện phải trả.  Và đây cũng là lý do khá hấp dẫn khiến nhiều luật sư sẵn sàng giúp người làm công kiện chủ doanh nghiệp mà không cần lấy trước thù lao.

Luật lệ lao động tại Hoa Kỳ có nhiều chi tiết rất phức tạp, nhưng không vì vậy mà chủ doanh nghiệp có thể viện cớ không hiểu luật để biện minh khi bị phạt vạ bởi cơ quan lao động, hay khi phải đối mặt với một vụ kiện trước tòa án. Dựa vào các quy định của luật lao động liên bang và tiểu bang, chủ doanh nghiệp có thể bị kiện vì rất nhiều lý do khác nhau. Tuy nhiên, nguyên nhân của hầu hết những vụ kiện này thường là vì chủ doanh nghiệp không thấu hiểu những quy định phức tạp của luật lệ lao động trong vấn đề thuê mướn nhân công, mà chủ yếu là vấn đề lương bổng.

Trong nghề Nail của người Việt ở Mỹ mà đặc biệt là tại California, thời gian gần đây đã có một vài luật sư gốc Việt cũng bắt đầu tìm cơ hội cố vấn và đại diện cho thợ Nail để kiện những chủ tiệm lớn hoặc có lợi tức cao mà không hiểu rõ luật lao động. Và đây cũng là sự thể tạo thêm dễ dàng cho nhiều thợ Nail người Việt thưa kiện chủ tiệm khi đôi bên có chuyện bất hòa.

Trong tình hình ngày nay, các chủ doanh nghiệp có nhiều người làm công nên cảnh giác và sớm tìm sự trợ giúp của giới chuyên môn trong vấn đề luật lệ lao động để biết cách hoàn chỉnh việc tổ chức và điều hành doanh nghiệp của mình, tránh những sơ xuất có thể dẫn đến những vụ thưa kiện của người làm công. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, không nên chờ đến khi bị phạt hay bị kiện rồi hối tiếc thì đã quá muộn. Thêm vào đó, phải hết sức cẩn thận trong vấn đề lương bổng của người làm công, đừng vì cái lợi nhỏ trước mắt mà quên cái hại rất lớn khi bị phạt vạ hay bị thưa kiện.

Nên lưu ý rằng người làm công dầu không có đủ giấy tờ cư trú hợp pháp, không có phép làm việc ở Mỹ, hoặc đi làm chui được chủ trả bằng tiền mặt không phải đóng thuế, v.v…, tất cả đều có quyền khiếu nại với cơ quan lao động hay kiện chủ ra tòa vì phạm luật lao động, và cũng sẽ được hưởng tiền bồi thường của chủ khi thắng kiện. Và chủ doanh nghiệp sau khi thua kiện mà không trả tiền bồi thường cho nhân viên cũng có thể bị đi tù. Tháng Năm 2014 vừa qua, văn phòng chưởng lý tiểu bang New York đã bắt giữ chủ nhân tiệm Babi Nails tại Long Island, New York vì chần chừ không chịu trả tiền số tiền bồi thường và luật sư phí gần $500,000 cho 6 thợ Nail theo lệnh của tòa án sau một vụ kiện liên quan đến luật lao động của những người thợ này.