Tuần trước anh bạn Charlie Schueller, vừa là sếp cũ vừa là đồng nghiệp, bỗng xuất hiện trước cửa phòng làm việc của tôi. Anh cười rất tươi và nói vừa dùng Uber taxi để đến đây. Giá cả phải chăng.
Tuần trước anh bạn Charlie Schueller, vừa là sếp cũ vừa là đồng nghiệp, bỗng xuất hiện trước cửa phòng làm việc của tôi. Anh cười rất tươi và nói vừa dùng Uber taxi để đến đây. Giá cả phải chăng, lái xe lịch sự, chẳng có biển báo gì nhưng theo hệ thống định vị, chỉ cần vài bước ra khỏi nhà bên Maryland (Mỹ), anh thấy ngay chiếc xe, biển số và ảnh tài xế đúng như trên iPhone của anh.
Chiếc iPhone nhỏ bé chứa đựng biết bao tiện dụng, từ gọi điện thoại, chát với bạn (audio/video), xem tin tức, đến mua hàng online và nay có thể đặt xe taxi hoặc tự mình trở thành lái xe taxi. Charlie nói, anh định đi làm Uber taxi một vài tuần để tìm cảm hứng dù lương hưu của anh đủ cho gia đình chi tiêu nhưng ngồi nhà đôi khi cũng buồn.
Anh chỉ cho tôi trang web đăng ký để trở thành lái xe taxi của hãng Uber: tên, tuổi, số phone, địa chỉ và đại diện của Uber có thể liên hệ và thẩm tra. Nếu bạn có bằng lái xe, có xe càng tốt, nếu không thuê xe để lái cũng ok. Như vậy bất kỳ ai biết lái xe đều có thể trở thành “nhân viên ảo” của Uber.
Lái xe cần đăng ký bằng, biển hiệu xe, ảnh xe và cả ảnh của chủ xe để khách tiện tìm trên phố.
Người sử dụng dịch vụ và lái xe đều phải có smartphone (điện thoại thông minh) để liên lạc. Mỗi người cần tài khoản Uber bao gồm họ tên, email liên lạc, số điện thoại Mobile và quan trọng nhất là thẻ tín dụng.
Xe tham gia Uber không có biển hiệu, không có công tơ tính tiền, giá được tính dựa vào vị trí trên bản đồ, nơi xuất phát và nơi đến, thông báo luôn cho khách, hệ thống Uber tự tính và trừ vào tài khoản của thẻ tín dụng của người dùng. Hoa hồng của Uber thông thường là 20% cho dịch vụ, 80% cho lái xe. Khách không phải lo bất kỳ khoản tiền lẻ, típ (chè nước) nào hết.
Ra đời tháng 3-2009 ở San Francisco (California) lúc đầu chỉ trong thành phố này, sau đó lan ra các thành phố khác ở Mỹ và hiện nay đã có mặt trên 200 thành phố trên thế giới và giá trị của Uber được đánh giá khoảng 40 tỷ đô la vào tháng 12-2014, dù con số này còn đang tranh cãi. Tháng 6-2014 giá trị mới khoảng 17 tỷ.
Silicon Valley vừa đóng 1,2 tỷ đô la cổ phần, rồi Goldman Sachs nhảy vào. Chỉ là anh chàng “leo ảo” trên mạng phone và internet mà Uber còn nổi tiếng và giầu hơn cả hãng xe Peugeot có lịch sử hàng trăm năm.
Thị trường Việt Nam cũng được Uber để mắt tới, Sài Gòn là nơi có Uber đang hoạt động và hiện bị cho là hoạt động trái luật.
Hiện nay, dù tranh cãi về tiện lợi cũng như mặt chưa được của Uber, thì không thể không thừa nhận Uber đang trên thế thượng phong so với taxi truyền thống.
Đương nhiên dịch vụ ăn theo trên mạng ảo này của Uber đã làm cánh lái xe taxi chuyên nghiệp bị vơi nồi cơm. Tại nhiều nước EU để có bằng lái taxi đôi khi phải mất cả chục ngàn ER, hàng năm phải sát hạch lại. Ngay tại Việt Nam, để ngồi sau tay lái đưa khách đi khắp hang cùng ngõ hẻm với bao hiểm họa rình rập, cảnh sát phạt bất kỳ lỗi nào, họ đã tốn khá tiền nong cho việc thi lấy bằng, đóng tiền cọc, tiền bảo hiểm.
Thế mà nay bỗng dưng có một tay ngang như Cua chẳng qua một lớp đào tạo nào, bổng nhảy vào tranh miếng cơm manh áo, khách đi lại thấy vui hơn vì đi xe BMW không có biển taxi đến chỗ họp người ta tưởng khách VIP.
Chỉ bằng một phần mềm đơn giản, một ý tưởng táo bạo kinh doanh trên internet mà Uber đang dần chiếm lĩnh thị trường taxi, nhảy sang cả vận tải, quản lý hàng chục triệu nhân viên, chục triệu xe hơi, mà không tốn phí bảo hiểm, trả lương, bảo dưỡng xe.
Ở đây liên quan đến sự sáng tạo không ngờ dùng mạng internet làm nơi kiếm tiền. Năm 2005, một dịp liên hoan tại nhà riêng của Steve Chen tại San Francisco mà bạn Jawed Karim không dự và không tin có bữa tiệc như thế. Để chứng minh có bữa tiệc, Chen tìm cách đưa video clip ghi lại bữa tiệc đó. Chính là ý tưởng YouTube.
Mấy thanh niên mầy mò, mua cái server, đưa video clip lên, và chia sẻ đường link. Thật không ngờ rất có nhiều người ưa chuộng. Chỉ trong vòng 1 năm đã có tới 65 ngàn video đưa lên hàng ngày, có tới 14 tỷ views trong tháng 5-2010. Người ta ước tính, YouTube kiếm 2,09$ cho 1000 views vì quảng cáo vì bản thân đưa clip lên không mất tiền, nhưng người xem chịu khó xem rao hàng trên mạng. Tiền tỷ đô từ đó mà ra.
Một năm trước đó (2004), một chàng trai là Mark Zuckerberg ở bờ Đông nước Mỹ chỉ vì muốn tìm một từ nào đó để bớt nghĩ về một cô gái mà anh yêu. Bắt đầu là từ Facemash và sau này chính là Facebook, một kiểu blog có giao diện thân thiện, tới này đã có hàng tỷ người dùng, lợi nhuận hàng chục tỷ đô la.
Đó là vài ví dụ về ý tưởng dùng internet để kinh doanh và hái ra tiền, thay đổi thế giới.
Báo online đã làm tổn hại ngành báo in, blog làm hại báo online, dân bloggers đã làm lu mờ nhiều nhà báo nổi tiếng, mua bán trực tuyến là nguyên nhân cho các shopping mall đóng cửa, e-book làm cửa hàng sách ế ẩm, email phá tan thế độc quyền của bưu điện. Còn biết bao nhiêu tiện ích IT khác bắt đầu trên internet được mang vào ứng dụng và xóa sổ những dịch vụ truyền thống. Thế giới mạng lôi ra ánh sángnhững vụ tày trời của nhiều quốc gia, lãnh đạo bê bối hay trộm cắp, tham nhũng, hối lộ.
Uber đang đe dọa ngành taxi là chuyện có thật. Nếu ngành này không thay đổi, chỉ dùng luật, biểu tình, phản đối…cũng không thể ngăn được xu thế hiện đại IT đang lấn sân vào từng ngõ ngách của cuộc sống. Chưa kể thái độ phục vụ, lái xe tìm cách đi vòng vèo để kiếm thêm, bắt chẹt khách lạ, thì Uber sẽ thay thế hoàn toàn những xe có chữ taxi.
IT và internet đã chứng minh sự sáng tạo của nhân loại là vô hạn và kiếm tiền cũng vô hạn.
Người viết bài này, theo chân sếp cũ Charlie, định nghỉ hưu và thử tìm việc làm cho Uber, không thủ trưởng quát nạt, không tăng lương, không kèn cựa, không phải nịnh ai, không mất tiền xin việc, không phải làm CV dài dòng, không đảng phái, không phải lao động đến nỗi thối tay như ông TVT, không cần nhà cửa của nhà nước như ông Nghiêm, tự làm chủ cuộc đời mình.
