Tổng thống Ukraine sắp chủ trì một cuộc họp khẩn với giới chức an ninh sau cuộc bầu cử của phe ly khai ở miền Đông, vốn bị Kiev gọi là “trò hề”.
Trong một bài phát biểu trên truyền hình, ông Petro Poroshenko nói cuộc bỏ phiếu hôm 2/11 tại một số khu vực thuộc vùng Donetsk và Luhansk có thể sẽ ảnh hưởng đến “toàn bộ tiến trình hòa bình”.
Hai lãnh đạo thân Nga của phe nổi dậy đã được tuyên bố là thắng cử và dự đoán sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 4/11.
Các cuộc bầu cử bị phương Tây xem là bất hợp pháp, nhưng lại được Nga hậu thuẫn.
Hơn 4.000 người đã thiệt mạng trong các cuộc giao tranh ở miền Đông Ukraine kể từ tháng Tư.
Ukraine cáo buộc Nga vũ trang cho quân nổi dậy và gửi quân chính quy sang biên giới, điều mà Moscow đã nhiều lần bác bỏ.
Một thỏa thuận ngừng bắn tại miền Đông Ukraine đã bắt đầu có hiệu lực từ hồi 5/9, nhưng đã nhiều lần bị vi phạm bởi cả hai phía.
Xung đột tại miền Đông nổ ra một tháng sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea ở miền Nam Ukraine.
Cuộc bầu cử ‘ngụy tạo’
Trong bài phát biểu trước cả nước hôm 3/11, Tổng thống Poroshenko nói cuộc bầu cử ngày 2/11 ở Donetsk và Luhansk là “sự ngụy tạo diễn ra trước họng súng”, và không đại diện cho nguyện vọng của cử tri.
Ông cũng nhấn mạnh rằng Ukraine sẽ không bao giờ thừa nhận kết quả bầu cử ở hai nước cộng hòa tự xưng của quân nổi dậy.
Ông Poroshenko cũng nói các cuộc bầu cử là sự “vi phạm nghiêm trọng” thỏa thuận tại Minsk hồi tháng Chín – vốn đề ra lộ trình cho các thỏa thuận hòa bình, được sự nhất trí của Ukraine, Nga, Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu và các đại diện của quân nổi dậy.
Ông cũng nói sẽ chủ trì một cuộc họp với Hội đồng An ninh và Quốc phòng vào ngày 4/11 để bãi bỏ luật ban quyền tự trị cho các khu vực do quân nổi dậy kiểm soát – điều vốn trước đó đã được Kiev phê chuẩn trong nỗ lực thúc đẩy tiến trình hòa bình.
Ukraine và phương Tây đã luôn nhấn mạnh rằng các vùng lãnh thổ do quân nổi dậy kiểm soát phải tuân theo thỏa thuận tại Minsk và tổ chức bầu cử theo luật pháp của Ukraine và tháng 12.
Tối 3/11, Hoa Kỳ đã “lên án ‘cái gọi là các cuộc bầu cử’ bất hợp pháp” được quân nổi dậy do Nga hậu thuẫn tổ chức trên một số khu vực thuộc vùng Donetsk và Luhansk”.
Trong một thông cáo, Nguời phát ngôn Nhà Trắng Bernadette Meehan nói Washington cũng “lấy làm quan ngại trước một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga trong đó hợp thức hóa các cuộc ‘bầu cử’ ngụy tạo”.
Cảnh báo trừng phạt
Nga trước đó đã tuyên bố sẽ “tôn trọng nguyện vọng của người dân ở đông nam” Ukraine. Moscow cũng kêu gọi Kiev và phe nổi dậy duy trì đối thoại.
Trong khi đó, Cao ủy về đối ngoại của EU, bà Federica Mogherini, nói các cuộc bầu cử là “chướng ngại mới cho tiến trình hòa bình,” trong lúc Đức nói quyết định ủng hộ kết quả bầu cử từ phía Nga là “không thể hiểu nổi”.
Phát ngôn viên của Thủ tướng Đức Angela Merkel, Steffen Seibert, cảnh báo Nga có thể sẽ đối mặt với các lệnh trừng phạt mới do lập trường của mình.
Hoa Kỳ và EU đã áp đặt lệnh trừng phạt lên nhiều ngành kinh tế chủ chốt của Nga.
Nga đã đáp trả bằng các lệnh cấm vận thực phẩm nhập khẩu từ các nước phương Tây.
Kết quả được công bố hôm 3/11 cho thấy ông Alexander Zakharchenko, thủ tướng tự phong tại Donetsk, thắng cử làm lãnh đạo vùng này.
Tại Luhansk, thủ tướng tự phong Igor Plotnitsky cũng được công bố là người chiến thắng.
Cả hai sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 4/11.
