(Washington Post) – Bộ Tư pháp vào hôm thứ Sáu khẳng định sẽ vẫn theo đuổi việc đưa câu hỏi về quốc tịch vào Điều tra dân số năm 20120, theo hồ sơ đệ lên toà liên bang tại Maryland.
Hồ sơ được nộp cho toà sau một loạt những tuyên bố của Tổng thống trước đó. Trump bảo rằng, ông “đang tính” sẽ dùng đặc quyền hành pháp để bổ sung câu hỏi gây tranh cãi vào thống kê dân số.
Trong hồ sơ toà, các luật sư của chính phủ cho hay, Bộ Tư pháp và Bộ Thương mại đã “được hướng dẫn tìm hiểu liệu có cách” cho câu hỏi quốc tịch hay không, và nếu tìm ra cách thì họ sẽ đệ thỉnh nguyện lên Tối cao Pháp viện để đưa câu hỏi này vào bản điều tra dân số gởi tới mỗi hộ gia đình Mỹ.
2h chiều hôm nay (giờ miền Đông) là hạn chót hai bên, chính phủ và những người thách thức câu hỏi quốc tịch, phải đệ trình kế hoạch của họ lên thẩm phán George J. Hazel.
Thẩm phán Hazel hồi đầu tuần cho hay, nếu chính phủ mắc kẹt với kế hoạch tìm cách bổ sung câu hỏi thì ông sẽ tiến hành hồ sơ này trước khi điều tra xem thử chính phủ có ý định phân biệt đối xử khi muốn hỏi về quốc tịch hay không.
Trong hồ sơ toà, các luật sư Bộ Tư pháp lập luận rằng, không có nhu cầu bắt đầu đưa ra thông tin trong trường hợp này vì tạm thời toà cấm chính phủ bổ sung câu hỏi. Nhưng chính phủ cũng đồng tình sẽ theo lịch trình thực hiện nếu được sắp đặt. Chính phủ sẽ bắt đầu in bản câu hỏi điều tra dân số không có câu hỏi về quốc tịch, và thủ tục này sẽ tiếp tục, các viên chức chính phủ cho hay.
Ông Trump đưa ra khả năng sẽ in phụ lục riêng sau những vấn đề kiện tụng, pháp lý được giải quyết. Bước đi này, theo đánh giá của các chuyên viên điều tra dân số, chắc chắn sẽ tốn thêm nhiều tiền và không khả thi.
“Chúng ta chờ xem thử chuyện gì xảy ra,” Trump nói. “Chúng tôi có thể bắt đầu in ấn bây giờ, và có có thể in phụ lục sau khi có quyết định tích cực. Vì vậy, chúng tôi đang tính nhiều thứ, trong đó có cả sắc lệnh hành pháp.”
Các chuyên viên cho hay, bên cạnh những quan ngại khác, một phụ lục như vậy sẽ vi phạm những quy định ngặt nghèo của Cơ quan Điều tra Dân số về kiểm tra câu hỏi, như cân nhắc xem việc đặt một câu hỏi trong bảng điều tra sẽ ảnh hưởng đến khả năng trả lời câu hỏi như thế nào.
Ông Trump đưa ra ý kiến sau khi các luật sư chính phủ chật vật tìm con đường pháp lý để thực hiện mong muốn của Tổng thống mặc dù trong những ngày gần đây đã kết luận khó có con đường nào như vậy. Viên chức Điều tra Dân số và các luật sư Bộ Tư pháp và Bộ Thương mại bỏ ngày lễ, bỏ ngày Độc lập, tập trung tìm ra lập luận pháp lý cho câu hỏi quốc tịch mà phía chống đối cho rằng, có thể dẫn đến việc không điều tra được dân số nhập cư, dẫn đến có thể hạn chế nguồn ngân sách liên bang cho một số cộng đồng, và nghiêng về phía tái cấu trúc bản đồ khu vực bầu cử có lợi cho Cộng hoà.
Số phận câu hỏi quốc tịch tưởng chừng như an bài sau phán quyết của Tối cao Pháp viện vào tuần trước, trong đó không thuận với chính phủ Trump. Cuối ngày thứ Ba vừa qua, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross – người giám sát điều tra dân số – cho biết, Bộ từ bỏ nỗ lực bổ sung câu hỏi và in bản điều tra không có câu hỏi quốc tịch. Nhưng ông Trump trong hai ngày thứ Tư và thứ Năm tuyên bố sẽ không từ bỏ câu hỏi này.
Sở dĩ có sự quay ngược như vậy vì ông Trump có những cuộc điện đàm với các đồng minh bảo thủ, những người hối thúc ông không nên bỏ cuộc.
Trump cho các ký giả hay, Toà Bạch Ốc khá ngạc nhiên trước quyết định của Tối cao Pháp viện và, bản thân ông cũng sốc vì câu hỏi này không có trong bản điều tra.
Theo Washington Post
