SACRAMENTO – Thống kê về mức nghèo khó của California cho thấy: 2 trong 5 người dân ở California sống gần với mức nghèo khó của liên bang; đồng thời California có tỷ lệ trẻ em nghèo cao nhất nước.
Nhưng năm nay, lần đầu tiên, người nghèo đang đi làm ở California sẽ giữ được nhiều tiền hơn trong túi của mình nhờ chương trình California Earned Income Tax Credit (EITC). Nhưng người có lợi tức thấp – dưới $13,870/năm – phải nộp bản khai thuế để được tiền bồi hoàn.
Khoảng 600,000 gia đình ở California đủ điều kiện được hưởng EITC của tiểu bang. Trong số này, 12% là người Mỹ gốc Á hay các vùng đảo Thái Bình Dương, 30% là người Mỹ La Tinh, 12% da đen, và hơn 15,000 người bản xứ. Phần lớn người đủ điều kiện là phụ nữ độc thân làm việc bán thời gian.
Chương trình EITC của tiểu bang, được Thống Ðốc Jerry Brown ký thành luật năm ngoái sẽ chi ra $380 triệu ngân sách tiểu bang. California là tiểu bang thứ 26 trong toàn quốc, bao gồm District of Columbia, có chương trình này. Chương trình được mô phỏng theo chương trình EITC liên bang đã có từ năm 1975.
Giám đốc truyền thông của Trung Tâm Chính Sách và Ngân Sách California (California Budget and Policy Center – CBPC), Steven Bliss, gọi chương trình của tiểu bang là “một dụng cụ quan trọng giúp chuyển người có lợi tức thấp nhất đến với an ninh kinh tế.”
Ông nói, một số những người được chương trình nhắm tới “có lợi tức thấp đến nỗi có thể họ không nộp bản khai thuế lợi tức với tiểu bang.”
Bất cứ ai có lợi tức hơn $13,870/năm sẽ không đủ điều kiện được hưởng EITC của tiểu bang. Ước tính, mỗi một hồ sơ xin từ chương trình này sẽ được hoàn lại $900. Gia đình có từ 3 trẻ em trở lên có thể được hoàn lại hơn $2,500.
“Cộng đồng nào cũng đều có người sống dưới mức nghèo khó,” Nữ Nghị Viên Toni Atkin (D-San Diego), phát biểu trong một hội đồng gồm những viên chức tiểu bang tại Sacramento ngày 9 Tháng Ba. “Những cộng đồng nghèo nhất tiểu bang sẽ được hưởng lợi từ chương trình này.”
California đang tiếp cận người dân về chương trình mới này, nhưng không phải ai cũng biết, đặc biệt là cộng đồng Á Châu, theo nhận định của bà Crystal Huang, người làm công việc khai thuế và tư vấn về gia cư tại Asian Inc. ở San Francisco.
Một cư dân San Francisco, có họ là Hou, là một trong những người đủ điều kiện thụ hưởng chương trình này. Người di dân 40 tuổi này một mình nuôi đứa con trai 5 tuổi từ khi chồng bà qua đời hai năm trước, để lại cho bà rất ít lợi tức. Bà mang về khoảng $5,000 một năm từ ba công việc bán thời gian và rất khó khăn để có được cơm trên bàn ăn.
Bà đến Asian Inc. để được giúp khai thuế miễn phí, và rất ngạc nhiên khi biết rằng mình sẽ được hoàn lại $1,300 từ chương trình EITC của tiểu bang, cộng thêm $1,500 từ EITC của liên bang, và thêm $250 từ San Francisco’s Working Familities Credit – tổng cộng hơn $3,000.
Ông Rick Kim, Giám Ðốc Ðiều Hành Dịch Vụ Phát Triển Kinh Tế (Economic Development Services) và Koreatown Youth and Community Center tại Los Angeles, một hội đoàn giúp khai thuế miễn phí cho người lợi tức thấp cùng với những dịch vụ khác, nói rằng còn quá sớm để biết có bao nhiêu người nộp đơn xin chương trình mới của tiểu bang. Ông nói, nhiều khách hàng của ông làm những công việc lương rất thấp, căng thẳng cao, chẳng hạn công việc trong các xưởng may và siêu thị.
Ông lưu ý rằng CalEITC có thể động viên thêm nhiều người lợi tức thấp hơn ngưỡng nộp hồ sơ liên bang để khai thuế vì họ có thể đủ điều kiện được hưởng lợi.
“Và đối với một gia đình làm được khoảng $10,000 hay $12,000, được thêm $500-$800 là đáng kể,” ông nói.
CalEITC4Me.org là liên minh các tổ chức dựa vào cộng đồng đang tiến hành tiếp cận những khu dân cư có gia đình đủ điều kiện cao nhất.
Fresno Interdenominational Refugee Ministries (FIRM) là một trong số này. Họ đang làm việc với cư dân Ðông Nam Á ở Fresno mà nhiều người trong số này là người Hmong và Lào.
“Chúng tôi phải chắc chắn rằng cộng đồng có tài liệu bằng ngôn ngữ của họ và giúp họ khai thuế miễn phí,” giám đốc điều hành Zachary Darrah nói.
Ông Darrah lưu ý rằng không nói được tiếng Anh khiến nhiều di dân bị giới hạn cơ hội tìm việc và học vấn. Ngoài ra, nhiều di dân “không tin chính quyền” nói chung và phải mất một thời gian để những tổ chức như của ông thuyết phục họ suy nghĩ khác đi.
“Với những người sống trong nghèo khó, tiền có thêm giúp thay đổi cuộc diện,” ông Darrah nói. “Số tiền này được dùng để trả hóa đơn, trả tiền nhà, trả tiền học – có nhiều cách sử dụng với ngân khoản này cho những gia đình nghèo khó, như nhiều gia đình ở tại Fresno.”
Bà Hou ở San Francisco nói được rất ít tiếng Anh, đã quyết định đầu tư số tiền hơn $3,000 mà bà sẽ được nhận từ chương trình EITC của tiểu bang và liên bang vào việc học của con trai.
