Hoa Kỳ bày tỏ quan ngại trước việc Đài Loan áp đặt các lệnh trừng phạt mới với Phillipines sau khi một ngư dân nước này bị lính tuần duyên Phillipines bắn chết tại vùng biển tranh chấp.
Một quan chức Mỹ nói họ đang lo lắng trước căng thẳng giữa “hai nước dân chủ láng giềng, đồng thời là đồng minh thân cận của Mỹ.”
Philippines là đồng minh có hiệp ước của Hoa Kỳ
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, ông Patrick Ventrell, nói nước Mỹ hy vọng hai bên sẽ không có những hành động làm “gia tăng căng thẳng”.
“Chúng tôi muốn hai bên giải quyết mâu thuẫn xung quanh vấn đề này nhanh nhất có thể.” ông này nói.
Trước đó, Đài Bắc công bố sẽ tiếp tục áp đặt lệnh trừng phạt với Philippines bất chấp lời xin lỗi của Tổng thống Benigno Aquino.
Thủ tướng Giang Nghi Hoa đã gọi lời xin lỗi này là ‘không thể chấp nhận được’.
Chính phủ của ông đã ra cảnh báo với người dân trong nước muốn du lịch sang Philippines, chấm dứt các hoạt động giao thương và trao đổi học thuật và bắt đầu tập trận tại vùng biển giữa đảo Đài Loan và Philippines.
Trước đó, Đài Loan đã cho rút phái đoàn ngoại giao về nước và ngưng tiếp nhận hồ sơ xin việc của các lao động Philippines.
‘Không đủ thẩm quyền’
Lệnh trừng phạt có hiệu lực vào chiều thứ Tư ngày 15/5 sau khi thời hạn đưa ra trong tối hậu thư của Đài Loan đã hết.
Thủ tướng Giang cho rằng lời xin lỗi của Tổng thống Aquino là ‘một độ̣ng thái tích cực’ nhưng bác bỏ lời lẽ cho rằng vụ nổ súng là ‘không may’ và thiệt hại nhân mạng là ‘không cố ý’, cô Cindy Sui, phóng viên BBC tại Đài Bắc, cho biết.
Ông Giang cũng yêu cầu một giải thích rõ hơn tại sao một tàu cá không được vũ trang lại đầy các lỗ đạn ở ‘mọi nơi’.
Ông nhấn mạnh một lần nữa đòi hỏi trước đó của Đài Bắc là bồi thường cho gia đình ngư dân thiệt mạng, điều tra vụ nổ súng, trừng phạt thủ phạm và bắt đầu đàm phán về quyền đánh bắt.
Vụ việc làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước, vốn đã không êm thấm trong nhiều năm qua với việc Đài Loan cáo buộc nhiều ngư dân của họ bị bắt giữ, tịch thu tàu và ít nhất một người đã thiệt mạng trong một vụ nổ súng khác.
Tổng thống Aquino đã cử ông Amadeo Perez, chủ tịch Văn phòng Văn hóa và Kinh tế, làm đặc sứ đến Đài Bắc để “bày tỏ hối tiếc sâu sắc và lời xin lỗi từ nhân dân Philippines” đến gia đình ṇan nhân, phát ngôn nhân chính phủ Edwwin Lacierda cho biết trong một thông cáo.
Tuy nhiên, phát biểu trước báo giới, Thủ tướng Giang cho rằng ‘ông Perez không có đủ thẩm quyền và điều này cho thấy sự ‘thiếu chân thành của phía Philippines trong giải quyết vấn đề’.
Ông Giang cũng đe dọa đợt trừng phạt ngoại giao thứ hai ‘sẽ được áp dụng ngay lập tức’.
Thủ tướng Giang Nghi Hoa có thái độ rất cứng rắn với Philippines
Đài Loan trước đó cũng đã bác bỏ một lời xin lỗi riêng biệt từ ông Antonio Basilio, trưởng Văn phòng Đại diện Philippines tại Đài Loan, hôm thứ Tư ngày 15/5.
Lời xin lỗi của ông Basilio đưa ra sau khi vừa đến hạn hết ba ngày mà Đài Loan đưa ra. Theo đó, Manila đồng ý bồi thường cho gia đình ngư dân thiệt mạng và tiến hành điều tra song phương về vụ việc.
Tuy nhiên, tổng thống Đài Loan cho rằng lời xin lỗi không được đưa ra từ một cấp đủ cao và thiếu “chân thành”, người phát ngôn của ông này cho biết.
Chỉnh phủ Đài Loan sau đó đã yêu cầu ông Basilio trở về nước để “giúp giải quyết vụ việc một cách thỏa đáng.”
‘Đừng làm khó’
Trước đó, tại Manila, phát ngôn nhân Lacierda nói chính phủ Philippines đã bắt đầu cuộc điều tra mà ông mô tả là ‘bao quát, thấu đáo, trung lập và nhanh chóng”.
“Chúng tôi thấu hiểu nỗi đau của gia đình cũng như của người dân Đài Loan về sự mất mát không may này, và chúng tôi muốn bày tỏ cảm thông với họ,” ông nói.
Lacierda cũng kêu gọi Đài Loan không làm khó người dân Philippines đang làm việc cho họ và nói những người này chỉ là những công dân ‘làm ăn lương thiện’.
Hiện có khoảng 88 nghìn lao động Phillipines làm việc tại Đài Loan, hầu hết trong ngành sản xuất. Văn phòng lao động của Đài Loan tiếp nhận khoảng 3.000 hồ sơ lao động Philippines mỗi tháng.
Ngư dân Đài Loan 65 tuổi đã thiệt mạng vào ngày 5/5 sau khi lực lượng tuần duyên Phillipines nổ súng vào tàu của ông.
Tàu cá của ông lúc đó đang ở vùng biển đông nam Đài Loan và phía bắc Philippines mà cả hai bên đều cho là vùng đặc quyền kinh tế của họ trong phạm vi 200 hải lý tính từ bờ biển.
Tuần duyên Philippines nói chiếc tàu cá này đã cố tình đâm vào tàu của họ nhưng gia đình nạn nhân đã bác bỏ điều này.
Hôm thứ Tư ngày 15/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tuyên bố rằng nước này có ‘nghĩa vụ’ bảo vệ an toàn và lợi ích của những ‘đồng bào Đài Loan’.
Theo bbc Vietnamese