TT – “Bộ trưởng ngoại giao Pháp Laurent Fabius sáng nay gặp ngoại trưởng Mỹ và nhắc lại yêu cầu giải thích về những hành vi do thám không thể chấp nhận được giữa các đối tác và rằng phải chấm dứt hành vi đó”.
Hai nhân vật đang gây sóng gió cho chính quyền Mỹ: cựu nhân viên Snowden (phải), người đã sao chép tài liệu mật và nhà báo Glenn Greenwald – người đầu tiên tiếp cận tài liệu và tung ra cho báo chí. Ông vừa tuyên bố sẽ tiếp tục viết về vấn đề này trên báo chí thế giới – Ảnh: Reuters
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp loan báo hôm thứ ba 22-10 sau khi nhật báo Le Monde công bố tài liệu mật của Snowden, phần liên quan đến các hoạt động nghe ngóng do thám nước Pháp.
Gọi là “nhắc lại” do lẽ tối 21-10, đích thân Tổng thống Pháp François Hollande, trong một cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Barack Obama, đã kịch liệt bày tỏ sự bất bình sâu sắc trước những hành vi mà ông cho là “không thể chấp nhận được giữa các đồng minh và thân hữu với nhau”.
Thế là sau một loạt đồng minh Brazil, Đức, Mexico, Anh…, nay đến lượt đồng minh sát cánh cuối cùng và chiến hữu duy nhất của Mỹ trong dự định không kích trừng phạt Syria cuối tháng 8 đầu tháng 9 là Pháp cũng đã phải lên tiếng phản đối cái kiểu “chơi với nhau không thể chấp nhận được” của đồng minh Mỹ.
Chủ tịch tiểu ban luật pháp Hạ viện Pháp Jean-Jacques Urvoas bực dọc mô tả: “Mỹ không có đồng minh, Mỹ chỉ có mục tiêu hoặc chư hầu mà thôi”. Cách đây 10 năm trước cuộc tấn công đơn phương của Mỹ vào Iraq, tổng biên tập tạp chí Le Monde Diplomatique (Thế giới ngoại giao) cũng từng trách: “Đế quốc thì không có đồng minh, mà chỉ có chư hầu”.
Hôm khai mạc khóa họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, Tổng thống Brazil D. Rousseff đã cự thẳng Tổng thống Mỹ B. Obama: “Brazil chúng tôi biết tự vệ, ngài tổng thống à!”. Chưa bao giờ nước Mỹ lại bị cô lập với các đồng minh của mình như lần này với vụ Snowden: một liên minh mà ai cũng phải thủ thế, thì mọi “liên kết” cũng chỉ còn là nửa vời do đồng minh nào cũng phải thủ thế.
Trên bàn cờ địa chính trị châu Âu, liên minh quân sự lớn nhất mà Mỹ đang trong vai trò “chủ xị” là NATO “một mình một chợ” không chỉ ở Tây Âu mà từ 20 năm nay còn lấp vào những chỗ trống do khối Vacsava cũ đã tan rã để lại, thậm chí vươn cánh tay đến tận Afghanistan sát cạnh Pakistan. Nếu có những nước thích gia nhập liên minh NATO thì cũng có không ít người ghét cay ghét đắng. Nay vì vụ Snowden mà những nghi kỵ đã nhen nhúm, những bực dọc đã bùng nổ trong nội bộ NATO. Quả là một nước cờ biến hóa uy lực!
Bốn tháng hơn sau những ầm ĩ gây ra ngay thềm Hội nghị thượng đỉnh G8 – Lough Erne (Bắc Ireland) với những tiết lộ NSA đã nghe lén cựu tổng thống Nga Dmitry Medvedev ở Hội nghị G8 Scotland cùng mạng lưới dọ thám PRISM toàn cầu, khiến cả thế giới rúng động, nay qua nhật báo Le Monde, vụ Snowden lại khiến nước Pháp “lên ruột” khi được biết Sứ quán Pháp tại Washington là đối tượng nghe lén mang bí danh “Wabash”, còn phái bộ Pháp tại Liên Hiệp Quốc là “Blackfoot” trong chương trình nghe lén và theo dõi máy tính mang tên “Genie”…
Nghe lén tận tình, tận lực: chỉ trong vòng bốn tuần lễ, từ 10-12-2012 đến 8-1-2013, NSA đã ghi âm 70,3 triệu cuộc điện đàm của người Pháp. Dân Pháp phẫn nộ là phải! Thật ra, điều khiến phía Pháp điên đầu không phải là “70 triệu cú ghi âm trong một tháng, vậy có đến 1 tỉ cú trong một năm hay không?”, mà là những cái gì bị ghi mà Snowden biết được. Đó là lý do khiến Tổng thống Hollande yêu cầu Tổng thống Obama cho biết cựu nhân viên tình báo NSA Mỹ Edward Snowden đã có thể làm chủ được những thông tin gì.
Vụ WikiLeaks đã từng khiến ngoại trưởng Mỹ lúc đó là bà Hillary Clinton trách cứ là… sẽ gây thiệt hại cho vô số “nguồn tin” quen biết của các phái bộ ngoại giao Mỹ ở các nước nay bỗng dưng bị “lòi ra”, bất quá mới chỉ ở tầng “cá nhân các nguồn tin”. Vụ Snowden khốc liệt hơn ở chỗ nay chẳng nước nào liên quan biết mình bị hở chỗ nào trong mắt “kẻ thứ ba”.
Có thể phía Mỹ nay cũng đã biết rằng Snowden nắm được những thông tin gì liên quan đến nước Mỹ và rằng Snowden có thể đã hoặc sẽ tung hê ra cho “ai đó” xem, và đã bịt lại. Song các nước khác, như Pháp, chưa biết mình “hở sườn” ở chỗ nào thì bó tay! Đó mới là phần chìm của tảng băng Snowden!
