Buổi lễ tại Auckland đưa hiệp định thương mại khổng lồ, sau 5 năm đàm phán, tiến thêm một bước.
Nhưng TPP tiếp tục đối mặt với sự phản đối.
12 quốc gia tham gia TPP đang nắm giữ 40% nền kinh tế thế giới – bây giờ có hai năm để phê chuẩn hoặc từ chối hiệp định.
Bộ trưởng Thương mại Úc Andrew Robb là người đầu tiên ký vào biên bản thỏa thuận và người đồng cấp New Zealand Todd McClay ký sau cùng. Những người tham dự buổi lễ reo hò khi chứng kiến khoảnh khắc này.
TPP gồm các thành viên: Mỹ, Nhật, Malaysia, Việt Nam, Singapore, Brunei, Úc, New Zealand, Canada, Mexico, Chile và Peru.
Những người chống lại hiệp định, nhất là một số người Mỹ, lo ngại việc làm tại nước này sẽ chuyển sang các nước đang phát triển một khi TPP đi vào hoạt động.
‘Thiết lập quy tắc của thế kỷ 21’
Dù vậy, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama tuyên bố cam kết thỏa thuận thương mại đa quốc gia “đặt người lao động Mỹ làm ưu tiên hàng đầu”. “Quan hệ đối tác sẽ giúp Hoa Kỳ có lợi thế hơn các nền kinh tế hàng đầu khác, cụ thể là Trung Quốc”, thông cáo của Nhà Trắng phát đi hôm thứ Tư 3/2.
“TPP cho phép Mỹ, chứ không phải những nước như Trung Quốc – thiết lập các quy tắc của lộ trình trong thế kỷ 21. Điều này đặc biệt quan trọng đối với một khu vực năng động như châu Á-Thái Bình Dương,” ông nói.
“Chúng ta nên để TPP được thực thi trong năm nay, giúp người lao động Mỹ phát triển và các doanh nghiệp Mỹ cạnh tranh, giành chiến thắng trên toàn thế giới”.
Tại Auckland và ở Mỹ, cũng như tại một số nước, những người biểu tình đã lên tiếng phản đối TPP trong vài tháng qua.
Trước buổi lễ ký kết hôm 4/2, đường phố xung quanh khu trung tâm của Auckland dẫn tới cầu Cảng Auckland bị các nhóm biểu tình chặn lại.
Cảnh sát đụng độ với một số người biểu tình, những người cáo buộc TPP chỉ có lợi cho các doanh nghiệp lớn hơn là người lao động.
Đằng sau thỏa thuận
TPP được trông đợi tạo thuận lợi cho đầu tư giữa 12 quốc gia trong khu vực Thái Bình Dương vốn đang nắm giữ khoảng 40% nền kinh tế toàn cầu.
TPP đã đạt được thỏa thuận tháng 10/2015 sau nhiều năm đàm phán và nhiều thời hạn đã bị bỏ lỡ.
Sáng kiến do Hoa Kỳ dẫn đầu là một phần quan trọng của chiến lược xoay trục về châu Á của ông Obama nhưng cũng là một vấn đề gây tranh cãi trước cuộc bầu cử Mỹ diễn ra tháng 11/2016.
Ông Obama chỉ còn một năm tại vị trong nhiệm kỳ và Nhà Trắng cảnh báo rằng nền kinh tế Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nếu Quốc hội không phê chuẩn thỏa thuận.
Trưởng phái đoàn Thương mại Hoa Kỳ Michael Froman nói rằng TPP sẽ giúp nước này tăng trưởng kinh tế thêm 100 tỷ USD mỗi năm. “Sau 5 năm đàm phán, việc ký kết TPP là một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của chúng tôi để thiết lập quy tắc tiêu chuẩn cao của lộ trình trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. TPP cũng đem lại lợi ích cho người lao động, nông dân và các doanh nghiệp Hoa Kỳ”, ông nói.
Hôm 4/2, website VOV của Đài Tiếng nói Việt Nam tường thuật Bộ trưởng Công Thương Việt Nam Vũ Huy Hoàng, người dẫn đầu phái đoàn Việt Nam tại lễ ký kết, cho biết: “Việc ký kết TPP có thể coi là cột mốc lớn trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, bởi đây là lần đầu tiên Việt Nam đàm phán và ký một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tiêu chuẩn cao như TPP.
TPP sẽ đem lại cơ hội lớn cho kinh tế đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi đường lối và chính sách của Đảng và Nhà nước trong quá trình hội nhập quốc tế, trong đó hội nhập kinh tế là trọng tâm.”
“TPP sẽ giúp xuất khẩu Việt Nam tăng thêm được 68 tỷ USD năm 2025 nhờ cơ hội mở rộng thị phần với các thị trường lớn như Mỹ, Canada, Nhật Bản… khi thuế nhập khẩu được hạ về mức 0%”, báo này viết.
